نحوه استفاده هندوانه : خوراکی

 خواص هندوانه : هندوانه Watermelon 

نام علمی هندوانه : Citrullus vulgaris

 گیاه شناسی 

زادگاه اصلی هندوانه، هندوستان است به همین خاطر، وجه تسمیه ی آن (هند وانه) به معنای میوه هند معروف شده است. هندوانه در بیشتر مناطق دنیا کاشته می شود و در اغلب نواحی کشورما به وفور در نژادهای مرغوب و متنوعی کشت و پرورش داده می شود.

هندوانه گیاهی است یکساله و یک پایه ساقه آن خزنده و پیچک دارد و برگهای آن پهن با بریدگیهای عمیق می باشد . گلهای آن کوچک و زردرنگ است . میوه آن رگدار یا دراز . پوست آن سبز رنگ و داخل آن قرمز می باشد . تخمه هندوانه بر حسب انواع مختلف آن ممکن است سیاه ، قرمز ، سفید و یا زرد باشد .

هندوانه از میوه های مخصوص فصل تابستان است که در سایر فصول هم وجود دارد. انواع آن عبارتند از قرقی، محبوبی، جهرمی، ترکمن، شریف آباد، یوسف سفید همدان و غیره.

هندوانه مثل سایر گیاهان خانواده کدوییان، نسبت به یخبندان حساس است و برای رشد و نمو احتیاج به روزهای گرم آفتابی دارد. مناسب ترین خاک برای هندوانه، خاک های سبک حاصلخیز است و برداشت محصول، زمانی صورت می گیرد که هندوانه رسیده باشد، لذا می توان پژمرده شدن پیچک مجاور دم میوه را در نظر گرفت. قسمت های مورد استفاده هندوانه، گوشت، تخم و پوست آن است. هندوانه به صورت خام و مرباخورده می شود و تخم آن را خام یا بوداده، به عنوان آجیل مصرف می کنند.

هندوانه دارای اسید آمینه ای بنام سیترولین و موادی بنام کاروتن و لیکوپن و نوعی قند بنام مانیتول می باشد.

 خواص داروئی هندوانه :

هندوانه از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است . گرما را برطرف می کند و بهترین میوه تابستان است .

 1)هندوانه مدر است و به پائین آوردن فشار خون کمک می کند.

2)هندوانه معده را تقویت می کند.

 3)پوست سفید داخل هندوانه برای زخم گلو و دهان بسیار موثر است.

4)مغز تخمه هندوانه کرم های معده و روده را از بین می برد.

 5)هندوانه برای ورم مثانه مفید است.

6)هندوانه بدن را تازه و شاداب می کند.

 7)هندوانه برای اشخاص گرم مزاج بسیار خوب است.

8)آب هندوانه مخلوط با سکنجبین علاج کننده یرقان و دفع کننده سنگ کلیه است.

 9)برای خنک کردن بدن در روزهای گرم تابستان هندوانه را با شکر بخورید.

10)برای برطرف کردن تب و اخلاط بدن هندوانه را با شیر خشت بخورید.

11)برای رفع خارش بدن هندوانه را با تمبر هندی بخورید.

 12)هندوانه را باید همیشه بین دو غذا خورد یعنی تقریبا سه ساعت بعد از غذا و یکساعت قبل از غذا . زیرا اگر بلافاصله بعد از غذا خورده شود در هضم غذا اختلال ایجاد می کند همچنین نباید آنرا با میوه های دیگر مخلوط کرد زیرا تولید نفخ شکم می کند.

در صد گرم هندوانه مواد زیر موجود است :

آب 92 گرم

پروتئین 0/5 گرم

 مواد چربی 0/2 گرم

نشاسته 6 گرم

 کلسیم 0/7 میلی گرم

 فسفر 10 میلی گرم

 آهن 0/5 میلی گرم

 سدیم 1 گرم

پتاسیم 100 میلی گرم

 ویتامین آ 600 میلی گرم

ویتامین ب 1 0/03 میلی گرم

 ویتامین ب 2 0/3 میلی گرم

ویتامین ب 3 0/2 میلی گرم

 ویتامین ث 8 میلی گرم

تخم هندوانه دارای حدود 30 درصد روغن است که از نظر خواص شیمیایی مانند روغن بادام می باشد .

هندوانه از نظر طب قدیم ایران سرد و تر است . گرما را برطرف می کند و بهترین میوه تابستان است .

حدود 44 درصد کالری هندوانه را قند تشکیل می دهد، اما قند آن طبیعی است و همانطور که می دانیم قند دشمن بدن نیست. بلکه یک ماده غذایی حیاتی برای تأمین سوخت انرژی است و تنها منبع سوخت مغز است.علاوه بر قند و آب، هندوانه دارای ویتامین ث و مقدار کم و ناچیزی چربی اما بدون کلسترول است.

هندوانه دارای لیکوپین فتوشیمیایی است که این ماده یکی از کاروتنوئیدهای رنگی جلوگیری کننده و جنگنده با بیماریهای است. هندوانه قرمز رنگ است چون دارای موادشیمیایی طبیعی به شکل رنگدانه های قرمز رنگ مثل گوجه فرنگی است. گوجه فرنگی پخته شده عالی ترین منبع لیکوپین است. لیکوپین از دیواره سلولی گیاهان آزاد می شود و توسط بدن مورد استفاده قرار می گیرد.علاوه بر تمام اینها، هندوانه بدون چربی و یک منبع غنی از ویتامین A - C - B6 ویتامین است. مطالعات نشان می دهد، یک فنجان و نیم هندوانه دارای 9 تا 13 میلی گرم لیکوپین است و بطور متوسط لیکوپین موجود در هندوانه 40 درصد بیشتر از لیکوپین موجود در گوجه فرنگی است. همانطور که می دانیم لیکوپین از بدن در برابر ابتلا به بیماریهای قلبی، برخی انواع سرطانها مثل سرطان پروستات، ریه، سینه و مخاط رحم، محافظت به عمل می آورد و از بروز این بیماریهای خطرناک جلوگیری می کند.

دانه های هندوانه از نظر ویتامینهای (آ-A) و (ث-C) ضعیف است ولی منبع غنی از پکتین،روی، ویتامین(ای-E) و چربیهای ضروری می باشد که در جلوگیری از پیری زودرس سلولهای پوست نقش مهمی را ایفا می کنند.
خواص غذایی_دارویی هندوانه
طبیعت هندوانه سرد و تر است.(مفید برای افراد لاغر و گرم مزاج)
هندوانه تشنگی و عطش شدید را برطرف می کند.
پس از مصرف آن، بدن از 3 طریق:ادرار،مدفوع و عرق سموم را دفع می کند.به همین جهت خیلی زود شادابی و طراوت مخصوصی به انسان دست می دهد.
هندوانه مقدار قابل ملاحظه ای ضد اکسیدان به نامهای لایکوپن و گلوتاتیون دارد که ضد سرطان پروستات و کمی نیز ضد باکتری و ضد لخته شدن خون است.
پتاسیم و ماده ی کوکوربوسیترین موجود در آن برای کاهش فشار خون مفید است.
هندوانه منبع خیلی خوبی از آنتی اکسیدان کارتنوئیدی به نام لیکوپن می باشد.لیکوپن یک رنگدانه شیمیایی است که باعث رنگ قرمز هندوانه می شود و اثرات ضد اکسیدانی قوی دارد.
این آنتی اکسیدان به تمامی نقاط بدن رفته و رادیکالهای آزاد را خنثی می کند.رادیکالهای آزاد مولکولهایی هستند که باعث تخریب بسیاری از بافتهای بدن می شوند که عبارتند از:
1_باعث اکسیده شدن کلسترول شده در نتیجه کلسترول به دیواره ی رگهای خونی می چسبد و می تواند باعث بروز حملات قلبی و سکته شود.
2_باعث انقباض و بسته شدن راه های تنفس و در نتیجه تشدید حملات آسم می شود.
3_باعث افزایش التهاب ناشی از استئو آرتریت و آرتریت روماتوئید می شود،در نتیجه تخریب مفاصل را در این شرایط بیشتر می کند.
4_باعث آسیب سلولهای روده و تبدیل آنها به سلولهای سرطانی می شود.
5_میزان ابتلا به سرطانهای پروستات،سینه،ریه،رحم و سرطان روده ی بزرگ را افزایش میدهد.
6_سبب آسیب DNA موجود در گلبولهای سفید خون می شود.
ویتامین ث و بتاکاروتن بعنوان آنتی اکسیدان های قوی (که هر دو در هندوانه به مقدار فراوان وجود دارند)، رادیکالهای آزاد را بدام انداخته و از اثرات مخرب آنها در بدن جلوگیری می کنند.
_به تنهایی یا با شیر خشت بعنوان داروی خنکی برای بیماران مبتلا به تب و بیماریهای عفونی و بر طرف کردن اخلاط بدن مفید است
_هندوانه از لحاظ ویتامین های (ب)که برای تولید انرژی لازم هستند غنی است.
_آشامیدن آب هندوانه با سکنجبین برای درمان یرقان (زردی)،صفرای سوخته،کمک به هضم غذا،ازدیاد ادرار و خرد کردن سنگ کلیه مفید است.
_مصرف آن با عسل و زنجبیل در قطع بلغم  بسیار موثر خواهد بود.
_آب هندوانه زیاد کننده ی شیر بانوان است.
_هندوانه برای مبتلایان به نقرص و روماتیسم مزمن و کسانی که به نارسایی کبدی و بیماری های کبدی و کیسه ی صفرا مبتلا هستند مفید است.
_هندوانه از بهترین عوامل تصفیه کننده ی خون است.
_این میوه می تواند التهاب ناشی از بیماریهایی مانند آسم،آترواسکلروزیس،دیابت،سرطان روده و آرتروز را تسکین می دهد.
_تخم هندوانه بوداده حاوی مواد غذایی مفید و باارزشی است.
_مغز تخم هندوانه کرمهای معده و روده را از بین می برد.
_خوردن مغز تخم هندوانه به مقدار 35 گرم در روز برای درمان سوزش ادرار،زخم مثانه،زخم معده،خشونت سینه،اخلاط خونی،خونریزی ریه و تسکین سرفه مفید است.
_مغز تخم هندوانه به هضم غذا کمک و سینه را نرم میکند.
_مربای پوست هندوانه برای دفع حرارت بدن و رفع تشنگی مفید است و سرفه را درمان می کند.
_مربای پوست هندوانه برای ضعف معده، تقویت هاضمه،یبوست و درد سینه مفید است.
_اشخاصی که به وسواس مبتلا هستند، چنانچه روزانه مقداری مربای پوست هندوانه را که با عسل طبیعی تهیه شده است، بخورند حالت وسواس آنها به مرور برطرف خواهد شد.
_از خاکستر پوست هندوانه برای معالجه برفک و تاول های دهان استفاده می شود.
_پوست سفید داخل هندوانه برای زخم گلو و دهان بسیار موثر است.
تذکر:
1)برخلاف هندوانه شیرین و رسیده که خواص فراوان داشته و آرام بخش نیز هست،خوردن هندوانه نارس مفید نیستو انسان را ترسو می کند.باید توجه داشت که هندوانه اولا"بر سر بوته رسیده باشد، ثانیا" بیش از حد معمول سرد نباشد، ثالثا" پس از بریدن آن، مدت زمان زیادی نگهداری نشود.اگر هر یک از 3 شرط رعایت نشود، پس از مصرف هندوانه ممکن است درد و تورم معده(گاستریت) ایجاد شود.
2)خوردن زیاد هندوانه برای اشخاص سرد مزاج تولید درد مفاصل می کند.در این موارد خنثی کننده ی ضرر هندوانه، خوردن عسل یا قند یا گل قند و امثال آن است.
3)بهترین زمان خوردن هندوانه بین 2 وعده غذاست که غذای قبلی هضم شده باشد.خوردن هندوانه بلافاصله پس از غذا یا ناشتا بسیار مضر است و در هضم غذا اختلال ایجاد می کند.